René Mioch & Albert Verlinde: “Een goede musical-verfilming houdt het merk levend”

Musicalfilms zijn populair: ‘Wicked’ en ‘Emilia Pérez’ maken kans op een Oscar, en vrijdag komen ‘Moulin Rouge!’ en ‘Nine’ op tv. Theaterproducent Albert Verlinde en film-kenner René Mioch vertellen over de magie van musicalfilms.

Theater-producent Albert Verlinde

Wat vind jij goed-geslaagde musicalfilms? “Als het puur over musicalverfilmingen gaat, zijn de beste musicalfilms van de afgelopen zestig jaar volgens mij: ‘The sound of music’ (1965), ‘Jesus Christ superstar’ (1973), ‘Grease’ (1978), ‘Mamma mia!’ (2008) en ‘Wicked’ (2024). Al die films combineren op perfecte wijze de kracht van musical en de kracht van film. En ze komen allemaal met slimme vondsten om de vertaling van theater naar film te maken. ‘Jesus Christ superstar’ doet dat door het verhaal in de woestijn op te nemen, ‘The sound of music’ met de toevoeging van Wenen, kastelen enzovoorts, ‘Grease’ heeft dat kleurrijke dat de originele musical niet had. ‘Mamma mia!’ presenteert Griekenland als ultiem vakantieland en de filmversie van ‘Wicked’ creëert een ‘Harry Potter’-achtige wereld. Zodra de film de overtreffende trap van de musical wordt, heb je een sensatie.”

Wat zijn do’s en don’ts bij musicalverfilmingen? “Een filmmaker moet een musical zo min mogelijk een-op-een overnemen, en profiteren van de mogelijkheden die film biedt. Een film moet bijvoorbeeld niet alleen laten zien dat de zanger een nummer zingt, maar ook inzoomen op de achtergrond. Kijkers willen weten wat er gebeurt tijdens het nummer. Ze willen naar de grotere wereld kijken. Een goede verfilming is voor een musical ongelooflijk belangrijk, want die houdt het merk levend. Dat mensen nog steeds ‘Annie’ of ‘The sound of music’ willen zien in het theater, komt doordat de film gelukt is.”

Kan een musicalfilm jou net zo betoveren als een musical in het theater? “Nee. Alleen al het feit dat een theatermusical live voor je ogen wordt gespeeld, maakt een voorstelling zo bijzonder. In de bioscoop kun je toch wat makkelijk denken: ik pak nog wat popcorn of neem nog wat te drinken. Je gedachten kunnen meer gaan afdwalen, terwijl je in het theater echt geconcentreerd moet kijken. Bovendien is er de dynamiek van het publiek om je heen. Je bent samen verrast, je applaudisseert samen. Dat je dat met elkaar deelt, maakt dat theater voor mij boven alles uitstijgt.”

Filmkenner René Mioch

Heb jij favorieten in dit genre? “Bovenaan staan ‘Moulin Rouge!’ (2001) en ‘The greatest showman’ (2017). Het uitgangspunt van ‘Moulin Rouge!’ is duidelijk: dit genre vernieuwen in montage, muziek en dans. En ondanks het ouderwetse kermis- of circusgevoel is ‘The greatest showman’ een modern sprookje. Dat past bij het musicalgenre. Dit jaar maken twee musicalfilms kans op de Oscar voor Beste Film: ‘Wicked’ en ‘Emilia Pérez’. Twee uitersten. ‘Emilia Pérez’ is een kunstzinnige, kleinschalige film waarin voornamelijk Spaans gesproken wordt. En ‘Wicked’ heeft zo ongeveer het grootste budget van alle films in de Oscarrace: 270 miljoen dollar. Het is echt een goede film.”

Betoveren musicals op het toneel en op het witte doek jou evenveel? “Ik werd zeker betoverd door de recente toneel-versie van ‘Jesus Christ superstar’. Die heb ik twee keer gezien, ik was zó onder de indruk. Met een heel beperkt decor brengen de makers een heel intens stuk, dat mij diep raakte. Maar over het algemeen is het lastig om een film naar het theater te brengen. Dat heeft vooral te maken met het visuele aspect. Het spectaculaire van de film ‘Titanic’ valt helemaal dood op het toneel. Als je een theaterversie van een film maakt, moet je het niet te veel proberen na te maken, want je krijgt die visuele perfectie toch niet. In het theater kun je het best een compleet andere kant opgaan. Zo werd alles heel sober gehouden in ‘Jesus Christ superstar’.”

Van welke film zou wel een musical gemaakt kunnen worden? “Een film moet bepaalde elementen bevatten. Je moet er in principe met de hele familie naartoe kunnen en het moet een soort sprookje zijn, maar dan met actuele en herkenbare verhaallijnen. Dan kom je al gauw uit op films over oorlog en liefde. Een Oscarwinnende film als Roberto Benigni’s ‘La vita è bella’ (1997), oftewel ‘Life is beautiful’, zou een optie zijn. De titel past al goed bij een musical en de film benadert een gevoelig onderwerp, de oorlog, met humor en emotie.”