45 jaar gein met de verborgen camera

Nederlandse grappen

Nederland kende al wel verborgencameraprogramma’s, zoals Kiekeboe en Poets, maar het genre werd pas echt bekend toen Inbar in 1980 startte met Bananasplit. De eerste twee seizoenen werden alleen beelden uit het Amerikaanse Candid camera getoond; vanaf 1983 maakte Inbar zelf filmpjes waarin hij bekende en onbekende Nederlanders in de maling nam. Patty Brard was zijn assistente. Onder de titel De Bananasplitshow werd het direct een hit met gemiddeld vijf miljoen kijkers.

Smakelijke naam

De opvallende naam Bananasplit werd afgeleid van het gelijknamige bekende dessert (waar bananen, slagroom, chocoladesaus en hagelslag in zitten). Volgens Inbar waren zowel het programma als het ijsgerecht namelijk te omschrijven als een ‘smakelijk toetje’ dat wordt opgediend: “Iets prettigs, iets om te lachen.” Zelf kon Inbar al snel niet meer lachen als hij voor de zoveelste keer op straat werd aangesproken: ‘Hé, waar is de verborgen camera?’

Een uitgebreide voorbereiding

De beste grappen vergden maanden voorbereiding, vertelde Inbar in 2003, een jaar voor zijn overlijden. Als voorbeeld noemde hij het klassieke filmpje met Hans Kazàn. Daarin kwam de goochelaar bij zijn auto en zag tot zijn stomme verbazing dat het stuur aan de andere kant was gemonteerd. Zijn auto bleek te zijn omgeruild met een identiek Brits model. “Aan zo’n grap gaat heel veel onderzoek vooraf, je moet echt alles weten. Het heeft zes maanden geduurd voordat we zo’n Mercedes als die van Kazàn, met dezelfde bekleding en zo, uit Engeland konden halen.”

Een serieuze aanpak

Inbar nam zijn werk bloedserieus. “Ik kan een grap niet eerst testen. Het moet in één keer lukken. Bij het opzetten van een verborgencamerasituatie moet je daarom echt alles zes keer controleren.” Trots: “Op de universiteit laten ze verborgencamerasituaties van mij zien. Ze vinden het interessant om te bekijken hoe mensen daarin reageren.” Inbar kreeg er wel beroepsdeformatie van. “Als ik ergens binnenkom, kijk ik altijd waar ik camera’s zou kunnen verstoppen.”

Miljoenen kijkers

In 2009 maakte Frans Bauer zijn debuut als presentator. De fans hadden het programma gemist, en de afleveringen trokken drie miljoen kijkers. “Ik ben net als veel Nederlanders met Bananasplit opgegroeid. Ralph Inbar zal ik nooit kunnen vervangen, maar ik wil wel graag proberen de traditie van de lach voort te zetten in het bij zo velen bekende en geliefde tv-programma”, meldde hij bij de start. “Ik hoop dat Ralph van boven meekijkt en denkt: die gekke Bauer maakt een echte Bananasplit-grap.”

Onvergetelijke grappen

Topvoetballer Søren Lerby werd hilarisch ontsteld toen hij zag dat er een telefooncel in zijn tuin werd geplaatst. Tot groot plezier van zijn toenmalige vrouw Willeke Alberti. Of die keer dat De nachtwacht wegens onderhoud uit het Rijksmuseum werd gehaald. Op het moment dat het schilderij naar buiten werd gedragen, reed er een bromfiets dwars door het doek. Ook het Frans Bauer-tijdperk kende goede grappen. Zo zaagde een kerstboomverkoper een dure boom voor zijn klanten even handig in tweeën, zodat het ding beter in de auto paste.

Mensvriendelijk lachen

Inbar had één regel wat zijn programma betreft. “Het mag nooit gemeen worden. Het moet mensvriendelijk blijven.” Toen het programma in 2009 een doorstart kreeg, was er dan ook een heuse Bananasplit-bijbel met de basisprincipes. Eindredacteur Jan Kappelle: “Het moet een rustig, sympathiek en ontspannen programma voor het hele gezin zijn. In verborgencameragrappen zit altijd een element van leedvermaak, maar we willen beslist niet dat de slachtoffers er een rotgevoel aan overhouden.”