American ultra (2015)

Drugsgebruikers kunnen zo paranoïde worden, dat ze het gevoel hebben dat de overheid achter ze aanzit. De blowende Mike denkt dat in de actiekomedie 'American ultra'... Maar hij blijkt nog gelijk te hebben ook!

Er zijn nogal wat filmtitels die met 'American' beginnen. Apart genoeg gaat het hier zelden om patriottische borstklopperij, maar vaker om een sarcastische dan wel negatieve blik op de VS. 'American sniper' gaat over een soldaat met een posttraumatisch stresssyndroom, 'American hustle' over sjoemelaars en oplichters en in 'American beauty' wordt het schijnbare geluk van een typisch Amerikaans gezin haarscherp gefileerd. Ook 'American ultra' laat niet de beste exponenten van de samenleving zien. Want de hoofdpersonen zijn twee twintigers die hun tijd vullen met knetterstoned worden.

Supermarkt
Het verliefde stel Mike (Jesse Eisenberg) en Phoebe (Kristen Stewart) ligt het liefst de hele dag in elkaars armen te genieten van een joint. Mike werkt bij een supermarkt en als FBI-agente Victoria Lasseter (Connie Britton) op een avond voor zijn kassa staat, kan zijn benevelde geest amper bevatten wat ze zegt. Ze beweert dat Mike eigenlijk een professionele huurmoordenaar is, getraind door een supergeheime afdeling van de Amerikaanse overheid. En dat dezelfde overheid hem nu wil vermoorden om alle sporen van die opgeheven afdeling te wissen. Niet veel later krijgt Mike inderdaad een leger aan killers achter zich aan. Samen met Phoebe slaat Mike op de vlucht, en hij herinnert zich stukje bij beetje meer van zijn eigen verleden.

Sterke scenarist
De schrijver van 'American ultra' is Max Landis. Mocht zijn achternaam een belletje doen rinkelen; hij is de zoon van regisseur John Landis, die begin jaren tachtig even het wonderkind van Hollywood was met hits als 'The Blues Brothers' en 'Trading places'. Is zoon Max het nieuwe wonderkind? Laten we het zo zeggen: hij heeft absoluut talent, zoals hij eerder liet zien met het slimme script van 'Chronicle' (over drie tieners die plots superkrachten krijgen en deze langzamerhand voor duistere zaken aanwenden). Ook 'American ultra' is onderhoudend, al laat Landis wel een paar steekjes vallen. Hij werkt de bijrollen niet zo goed uit, waardoor die blijven steken in karikaturen. Dit en sommige voorspelbare situaties (zal de goede FBI-agent het moordbevel van zijn corrupte meerdere opvolgen?) zorgen ervoor dat 'American ultra' soms hapert en wat lui overkomt. Maar Landis kent wel zijn klassiekers en weet deze op een natuurlijke manier in zijn script te verwerken. Zo is 'American ultra' schatplichtig aan 'The long kiss goodnight' uit 1996, over een huismoeder die tot haar eigen schrik een geheim agente blijkt te zijn, en wier oude collega's haar nu willen vermoorden. Andere invloeden zijn 'The Bourne identity' uit 2002 (ook een huurmoordenaar met geheugenverlies) en 'The Pineapple Express' uit 2008 (twee stonede vrienden worden ongewild in een wild avontuur getrokken).

Wietdampen
Regisseur Nima Nourizadeh maakte hiervoor zijn debuut met 'Project X'. Dat was een platte komedie, maar met 'American ultra' zet hij een flinke stap vooruit. Met vaardige hand leidt Nourizadeh ons door de film, die een stuk gecompliceerder is dan de rechttoe rechtaan onderbroekenlol van zijn debuut. De regisseur legt met een rustige opbouw het fundament voor de rest van 'American ultra'. We leren de hoofdpersonages Phoebe en Mike kennen en al na een paar minuten mogen we ze graag. In hun met wietdampen omgeven wereld houdt dit jonge stel écht van elkaar, en een leuke terugkerende grap is dat Mike steeds wacht op het perfecte moment om Phoebe ten huwelijk te vragen? Maar die momenten zijn nu eenmaal erg schaars als een groep moordenaars het op je voorzien heeft.

Creatief gefilmd
De vechtscènes zijn behoorlijk expliciet, met veel gekraak van botten en rondspattend bloed. Vaak kunnen dit soort momenten rommelig overkomen, omdat de kijker niet precies ziet wat er gebeurt, maar hier komt Nourizadehs verleden als videoclipregisseur goed van pas. Hij maakt de actiescènes tot een soort dans en versnelt en vertraagt het beeld om het juiste ritme aan te houden. Andere scènes weet hij een meerwaarde te geven door creatief cameragebruik, of hij maakt ze surrealistisch. Zo belanden Mike en Phoebe in een kelder waar alleen blacklight is, waardoor bepaalde dingen in de donkere omgeving oplichten (tanden, het wit van de ogen, lichte prints op kleding).

Grappig stel
De film profiteert ook van de leuke chemie tussen Kristen Stewart en Jesse Eisenberg. Het duo heeft een duidelijke taakverdeling: Stewart geeft een voorzet en Eisenberg kopt de grap in. En de meeste grappen gaan over de sluimerende dodelijke instincten van Mike, die bovenkomen in alarmerende situaties. Mike is zelf nog het meest verbijsterd over zijn nieuwe vaardigheden. "Heb ik nu echt iemand vermoord? met een lepel?"