The lesson (2015)

Hoe kan een eerzame, hardwerkende burger vervallen tot misdadig gedrag? De ijzersterke Bulgaarse film 'The lesson', gebaseerd op een waargebeurd verhaal, geeft op indringende wijze een lesje in moraliteit.

Wat zou je zelf doen als er op school, het werk of de sportclub geld ontvreemd wordt en duidelijk is dat een van de aanwezigen de dader moet zijn? Lerares Nadezhda (Margita Gosheva) weet wel hoe ze dit moet oplossen; elke leerling in haar klas moet een deel van het gestolen geld betalen, zodat ieder in gelijke mate slachtoffer is, en dus ook de dader hieraan meebetaalt. Filmmakers Kristina Grozeva en Petar Valchanov zetten hiermee in de openingsscènes van hun debuutfilm direct het karakter van de hoofdpersoon sterk neer; Nadezhda denkt pragmatisch, laat niet met zich sollen en geeft haar leerlingen een les mee in eerlijkheid en solidariteit. Buiten school heeft de onderwijzeres zo haar eigen problemen. Ze is platzak; een werkgever voor wie ze freelance vertalingen maakt heeft almaar smoesjes om haar niet te betalen; haar man is een lamzak die al het huishoudgeld heeft geïnvesteerd in een oude, kapotte camper; en de deurwaarder staat op de stoep om haar huis met spullen en al te verkopen als ze niet binnen enkele dagen haar rekeningen betaalt.

Tragische teloorgang
De beide Bulgaarse filmmakers, met reeds een aantal bekroonde korte films op hun conto, lazen een artikel in de krant over een lerares die een bank had over-vallen. Dat gegeven inspireerde hen tot het maken van hun eerste speelfilm, die inmiddels een zeer succesvolle tour langs internationale festivals maakt. Voor de cast zochten ze een mix bij elkaar van professionele acteurs en amateurs, om een zo authentiek mogelijke sfeer na te streven. Het resultaat mag er zijn; de film lijkt af en toe bijna documentair gefilmd. Het is tragisch te zien hoe Nadezhda langzaam dieper in de problemen komt, waarbij ze steeds meer drempels over moet om bij een nieuwe strohalm te komen om zich aan vast te klampen. Toch kent 'The lesson' (originele titel: 'Urok') ook veel humor. Vooral de scènes met de camper die het tuinpad blokkeert en de deurwaarder zijn hilarisch. Bulgarije heeft geen grote filmindustrie, maar 'The lesson' toont aan dat er wel degelijk talent aanwezig is.