Ray & Liz (2019)

De gevolgen van het tijdperk Thatcher, begin jaren tachtig, kunnen moeilijk worden overschat. De privatiseringen en massawerkloosheid van toen zijn tot op heden voelbaar in de Britse samenleving, met sociale ontwrichting, armoede, onvrede en wellicht de Brexit als resultaat. De nu 48-jarige fotograaf en kunstenaar Richard Billingham groeide in die periode op in Birmingham. Zijn moeder was een corpulente kettingrookster, type ma Flodder, en zijn werkloze vader ging hoe langer hoe meer drinken. Billingham kreeg in de jaren negentig bekendheid met een openhartige fotoserie van zijn familie. Nu debuteert hij met een speelfilm die zijn eigen jeugd verbeeldt. Actrice Ella Smith speelt moeder Liz en vader Ray wordt vertolkt door zowel Justin Salinger als Patrick Romer, die de oude Ray neerzet. De film start met een deprimerende scène waarin de oude Ray als een soort kluizenaar op zijn bed ligt in een smoezelige kamer, waar hij enorme flessen bier leegdrinkt.

Fraai gestileerd
De eerste lange flashback gaat terug naar de jaren zeventig, toen het gezin met zoon Richard (de latere filmmaker dus) en diens jongere broertje Jason nog in een rijtjeshuis woonde en zelfs een huurder had. Het bezoek van Rays naïeve broer Lol (Tony Way) loopt op een klein drama uit als Lol op de peuter Jason moet passen. Een volgende flashback speelt enkele jaren later, wanneer Ray zijn baan kwijt is en het gezin in een klein flatje woont. Liz rookt continu terwijl ze legpuzzels maakt. Richard probeert uit lijfsbehoud het huis zo veel mogelijk te ontvluchten. Billingham schetst een indringend portret en een mooi tijdsbeeld van het Engeland in die jaren. De film is stilistisch zeer fraai, emotioneel oprecht en inhoudelijk zowel schokkend als deerniswekkend.