The duke (2022)

Dit is een charmante film over de diefstal van een beroemd schilderij en alles wat daarop volgde. Acteur Jim Broadbent speelt sterk, maar de film mist hier en daar wat spanning en een duidelijke verhaallijn.

‘The duke’ is de laatste film van regisseur Roger Michell, die in september 2021 overleed. Michell is met name bekend van de romkomklassieker ‘Notting Hill’ met in de hoofdrollen Julia Roberts en Hugh Grant. Zo goed als die film is ‘The duke’ niet, maar met veel charme en een rake typering van de tijdgeest komt de film een eind. Het is 1961: het peperdure schilderij ‘Portret van de hertog van Wellington’ van de Spaanse schilder Francisco Goya is gestolen uit de National Gallery in Londen. Niet door een goed georganiseerde bende zoals de politie denkt, maar door een eenling die met een ladder binnenkwam en ervan profiteerde dat de alarm- installatie toevallig uit stond vanwege de aanwezige schoon- makers. Die solist is de zestig- jarige taxichauffeur Kempton Bunton (Jim Broadbent, r.). Hij stuurt brieven naar de kranten en eist veel geld voor de teruggave van het schilderij. Niet omdat hij zelf zo hebberig en inhalig is, maar om het net ingevoerde kijk- en luistergeld voor de BBC te bekostigen voor ouderen. Dat is hem een doorn in het oog.

Robin Hood
Dat is een nobel doel, en Bunton vergelijkt zichzelf maar al te graag met Robin Hood. Hij is een overtuigd socialist die dat uitdraagt in zijn woonplaats Newcastle, Engeland. Sowieso is Bunton iemand met het hart op de juiste plaats, al dramt hij wel regelmatig te ver door, wat zijn vrouw (Helen Mirren, l.) met lede ogen aanziet. Bunton komt op voor een Italiaanse werknemer die minder pauze krijgt in de fabriek waar hij werkt, schrijft toneelstukken over sociaal onrecht en als taxichauffeur kletst hij zijn passagiers de oren van de kop over wat er mis is in de wereld. Jim Broadbent (‘Iris’, ‘Moulin Rouge!’) speelt geweldig en weet Kempton zowel charmant als drammerig te maken. Een lastige combinatie, want aan een drammerige hoofdpersoon krijgt je als kijker al snel een hekel. Broadbent laat zien waarom hij een van de beste acteurs ter wereld is en weet het personage sympathiek te houden, ondanks zijn nare onhebbelijkheden.

Weinig spanning
Problematischer is het matige scenario. Het is gebaseerd op een waar verhaal, maar had daar voor de film best een beetje van af mogen wijken. Door wat toe te voegen had ‘The duke’ veel spannender kunnen zijn. Nu voelt de kijker nooit tijdsdruk en op een inval van de politie na, die het schilderij bijna vindt, is er geen spanning. De opzet is een raamvertelling: we zien een rechtszaak waarin Bunton de lachers op zijn hand weet te krijgen, met geestige en eigenzinnige opmerkingen. Vervolgens gaan we zes maanden terug in de tijd, leren we Kempton Bunton beter kennen in zijn problematische omgang met het gezag en ontdekken we wat er met het schilderij is gebeurd. Allemaal charmant en geestig, maar misschien hadden de scriptschrijvers iets meer buiten de lijntjes moeten kleuren om van de ‘The duke’ een echt meesterwerk te maken.