Onder het maaiveld (2023)

Als de camera onder het grondoppervlak duikt, laat ‘Onder het maaiveld’ prachtige, haast onwerkelijke beelden zien. Maar een groot deel van de film is boven het maaiveld opgenomen en bestaat uit veel minder interessante plaatjes van tuinierende mensen en wetenschappers.

Regisseur James Cameron (‘Avatar’) zou jaloers zijn op sommige beelden uit deze documentaire, die soms zo uit een sciencefictionfilm lijken te komen. We zien hoe schimmels zich vermenigvuldigen met witte, kronkelende draadjes, een regenworm die zich als een glibberige roze python door smalle gangen wurmt en een doorzichtig diertje waarvan we zelfs de maaginhoud kunnen zien. In het dagelijks leven vallen deze wezens ons niet op omdat ze te klein zijn en onder de grond leven. En ze zijn met veel: in een theelepel gezonde grond zitten meer wezens dan er mensen op de hele aardbol wonen. Als u daarover na- denkt, krijgt u spontaan jeuk.

Te veel mensen
Het verhaal gaat echter vooral over enkele mensen die een stukje weiland omploegen tot moestuin. Ook legt een Friese boer strokenteelt uit en praat een wetenschapper over communicatie tussen schimmels. De boodschap is dui- delijk: de huidige monocultuur zorgt voor slechte grond en minder beestjes. Niets mis met zo’n boodschap, maar hij neemt nu wel een fors deel van de tijd in beslag en het grote aantal pratende hoofden zorgt ervoor dat de film een nieuwsdocumentaire lijkt, ter- wijl ‘Onder het maaiveld’ een onontdekte wereld zou kun- nen laten zien. Net zoals dat gebeurde in bijvoorbeeld ‘De nieuwe wildernis’ – over de Oostvaardersplassen – of ‘De wilde stad’ – over het dierenleven in Amsterdam. Het leven onder het maaiveld maakt deze productie bijzonder en interessant, want die versnelde en uitvergrote beelden onder de grond hebben wij nog nooit gezien. De helft van de film bestaat echter jammer genoeg uit mensen en die zien we al meer dan genoeg…