12 (2009)

Twaalf heren worden door een conciërge vanuit een Moskouse rechtszaal begeleid naar de gymzaal van de naastgelegen school. De mannen worden opgesloten voor beraad. Ze moeten als twaalfkoppige jury een unaniem oordeel vellen over de zaak van een Tsjetsjeense jongen (Apti Magamajev) die verdacht wordt zijn pleegvader, een Russische legerofficier, te hebben vermoord. Één man (Nikita Mikhalkov) werpt zich op als juryvoorzitter en organiseert een stemming. De juryleden zijn het al bij voorbaat eens: zo'n 'stink'-Tsjetsjeen móét wel schuldig zijn. Toch blijkt bij de haastig afgeraffelde stemming één jurylid (Sergey Makovetsky), tot verrassing van de anderen, 'onschuldig' te stemmen. Hij dwingt de anderen toch op zijn minst een moment na te denken en te debatteren over de zaak. Naarmate men inhoudelijk meer op de zaak ingaat, blijkt dat de schuld van de Tsjetsjeen toch minder duidelijk is als werd voorgesteld door de aanklager. Zo blijkt het 'uiterst zeldzame' mes van de verdachte, waarmee de moord werd gepleegd, doodleuk op de markt verkrijgbaar te zijn.

Heftige oorlogsscènes
Sidney Lumets rechtbankfilm '12 angry men', met een memorabele rol van Henry Fonda, won in 1957 de Gouden Beer in Berlijn. Precies vijftig jaar later werd Mikhalkovs eerbetoon '12' in Venetië genomineerd voor een Gouden Leeuw, al ging die prijs aan de neus van de Rus voorbij, net als de Oscar voor Beste Buitenlandse Film. Mikhalkov, die eerder succes had met films als 'Oblomov', 'Oci ciornie', 'Urga' en 'Burnt by the sun', heeft het originele script van '12 angry men' redelijk getrouw overgenomen, al is de hele kwestie geactualiseerd en verplaatst van Amerika naar Rusland. Vooral die hedendaagse blik op Rusland en de Tsjetsjeense oorlog voegen echt iets toe en maken van '12' meer dan een simpele kopie. Hoewel het verhaal zich voor het grootste deel afspeelt in de gymzaal, is de film doorsneden met scènes van de verdachte in de cel en terugblikken op zijn jeugd. Vooral de soms heftige oorlogsscènes maken indruk. Regisseur Mikhalkov weet thema's als vooringenomenheid, racisme en rechtvaardigheid hier op een indringende manier te verwerken.