Moord op Theo van Gogh

Het is deze maand twintig jaar geleden dat Theo van Gogh op 47-jarige leeftijd werd vermoord. Theo was filmregisseur, programmamaker en columnist en werd op 23 juli 1957 in Den Haag geboren. Nadat hij in Amsterdam zijn studie rechten afbrak en werd afgewezen door de Filmacademie, begon hij in 1981 films te maken. Zijn regiedebuut was de controversiële film ‘Luger’. De dramafilm veroorzaakte heel wat opschudding door onder meer een scène waarin jonge poesjes in een wasmachine werden gestopt.

Naast choquerende bravourefilms, maakte hij ook ingetogen literatuurverfilmingen zoals ‘Terug naar Oegstgeest’ (1987), naar het boek van Jan Wolkers. Hij presenteerde ook televisieprogramma’s, waaronder ‘Een prettig gesprek’. Daarin interviewde hij jarenlang bekende persoonlijkheden die aan het eind van het programma een cactus moesten kussen. Theo was een voorvechter van het vrije woord en werd bestempeld als een nationaal ‘enfant terrible’. Hij ontving veel kritiek vanwege zijn aanstootgevende uitlatingen over de islam.

Daarnaast werd hij beschuldigd van godslastering en antisemitistische uitspraken. Hij zei daarover: “Ik mag dat toch zeggen? Van de wet mag dat.” Zijn controverse zorgde regelmatig voor bedreigingen die hij op zijn website De Gezonde Roker publiceerde. In 2004 maakte hij samen met politicus Ayaan Hirsi Ali de korte film ‘Submission’, die een beeld gaf van de onderwerping van vrouwen in de islam. De film leidde tot grote onrust binnen de moslimgemeenschap.

Vermoord
Op 2 november 2004 werd Theo door de 26-jarige Mohammed Bouyeri op straat neergeschoten en neergestoken. De Marokkaan sneed daarna de keel van Theo door en spieste een brief met daarin een doodsbedreiging aan Ayaan Hirsi Ali op het lichaam van Theo. Na een achtervolging werd Mohammed door agenten in zijn been geschoten en in de boeien geslagen. Theo’s moordenaar behoorde tot een groep radicale islamitische jongeren die door de AIVD de Hofstadgroep werd genoemd. Een week na de moord werden twee andere leden van de Hofstadgroep opgepakt en in 2006 een andere leider van de groep, Samir A. In 2005 werd Mohammed B. veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.