Burton's pootloze hagedis

Niet alles is wat je denkt. In de spectaculaire outback van Australië denk ik een slangetje over de grond te zien kronkelen. Maar wat blijkt? het is een pootloze hagedis!

Tja, je vergissen kan de beste overkomen. Pootloze hagedissen hebben geen oogleden en kunnen niet knipperen, net als slangen. Ze hebben geen voorpoten en op hun buik verraden alleen een paar uitwendige huid- flapjes nog dat er bij hun voorouders ooit achter-poten geweest moeten zijn. Hun slangachtige uiterlijk evolueerde waarschijnlijk zodat ze gemakkelijker door dichte, lage vegetatie gingen voortbewegen. Ik vind het trouwens schatjes, met die spitse snuitjes, maar hagedissen zouden daar heel anders over denken. Burton’s pootloze hagedissen zijn roofdieren, die voornamelijk andere hagedissen zoals skinken eten. Hun jachttijd breekt in de schemer aan, wanneer hun verticale spleet- pupillen nog genoeg licht opvangen zonder aan scherptediepte te verliezen. En die scherptediepte gebruiken ze om de afstand tot een naderende prooi in te schatten. Hun schedel is enorm flexibel en gemaakt om grote prooien te grijpen. Hebben ze beet, dan klappen hun kaken om de prooi heen en knikt de schedel op een flexibel punt boven op hun kop omhoog, zodat de bovenkaak naar beneden schiet en druk uitoefent. Boven- en onderkaak vouwen zich stevig om het slachtoffer heen.

Klappertanden
Skinken zijn bewapend met osteodermen - harde botplaatjes onder elke schub - waar roofdieren hun tanden op breken. Helaas voor hen heeft Burton’s pootloze hagedis een bek vol scharnierende tanden: raakt een tand zo’n osteoderm tijdens de worsteling, dan klapt deze naar achteren en beschadigt zo niet. Andere tanden dringen wel tussen de schubben in de huid. De gevouwen tanden hebben nog een taak: probeert de skink zich achteruit uit de bek van de hagedis te wurmen, dan zorgt hij er zelf voor dat die naar achteren gevouwen tanden weer opklappen en zich vastzetten in zijn lijf. Geen ontsnappen aan!